අපේ‍්‍රල් මාසය ඉදිරියට යත්ම නේපාල ජාතිකයන් ඉන්දියාවේ දේශ සීමාව හරහා ආගමික උත්සව සඳහා එක්රැස් වූ අතර එහිදී නේපාල බැතිමතුන් හින්දු භක්තිකයන් සමග එක් විය. ඒ අනුව අප්‍රේල් මස මුලදී නේපාලයේ අර්බුදය ගොඩනැගීමට පටන් ගත් අතර, එරට අග්‍රාමාත්‍ය ඕලි පවසා සිටියේ දෛනිකව කුළුබඩු ආහාරයට ගැනීම නිසා හොඳ ප්‍රතිශක්තියක් තම ජනතාවට ඇති බවය. නමුත් එසේ කියූ නේපාල අගමැතිවරයාම දැන් ජාත්‍යන්තරයෙන් උදව් ඉල්ලමින් සිටියි.

කොවිඩ්-19 ආශ්‍රිත මරණ 3,980ක් බ්‍රහස්පතින්දා වාර්තා වූ අතර, එය තවත් නව දෛනික වාර්තාවකි. මෙය පැය 24ක කාලයක් තුළ හඳුනාගත් මරණ සංඛ්‍යාව අඛණ්ඩව 3,000ක් ඉක්මවා ගිය වැනි දිනයයි.

’’අපි වැඩිහිටියන්ට බහුතරයක් එන්නත් කිරීමට යන්නේ ප්‍රජා ප්‍රතිශක්තිය ගෙන ඒමට නම්, අපට අවශ්‍ය එන්නත ප්‍රමාණය දැන් ඇති ප්‍රමාණයට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය යුතුයි’’ ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් වෛද්‍ය ටෙඩ්‍රොස් අද්නාම් ගෙබ්‍රෙයිසස් පවසයි.

’’ඔක්ස්ෆර්ඩ්-ඇස්ට්‍රාසෙනෙකා හෝ ජොන්සන් ඇන්ඩ් ජොන්සන් එන්නත ලබා නොගෙන, තවත් එන්නතක් අපේක්ෂාවෙන් සිට, යම් කාලයකදී වඩාත් කැමති එන්නතක් ලබා ගැනීමට පෙර කොවිඩ්-19 ආසාදනය වී ඔබ මිය යාමේ සැබෑ අවදානමක් පවතිනවා. එන්නත් ප්‍රතික්ෂේප කිරීමෙන් ඉහළ සම්ප්‍රේෂණ අනුපාතයක් ඇතිවිය හැකි බව, තමන්ගේම එන්නත් කිරීමේ වැඩසටහන් ප්‍රමාද කළ රටවල් දැන සිටිය යුතුයි. ඔවුන්ගේ තීරණය කොවිඩ්-19 වලින් වළක්වා ගත හැකි මරණ සංඛ්‍යාව ඉහළ යාමට හේතුවනු ඇති.’’ ආචාර්ය පෝල් හන්ටර් කියයි.

කොවිඩ්-19 වසංගතයේ දෙවැනි ආසාදන රැල්ලෙන් දැඩිව බැටකමින් සිටින ඉන්දියාවට, වසංගතයේ තුන්වැනි රැල්ල නොවැළැක්විය හැකි වනු ඇති බව ඉන්දීය රජයේ ප්‍රධාන විද්‍යාත්මක උපදේශක අනතුරු අඟවයි.

වයස අවුරුදු 18-59 අතර වැඩිහිටියන් සඳහා චීනයේ සීනොෆාම් කොවිඩ්-19 එන්නත 78.1%ක ඵලදායීතාවක් පෙන්වන බව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ විශේෂඥයෝ පවසති. ඒ අනුව සීනොෆාම් සහ තවත් චීන සමාගමක් වන සීනොවැක් හි කොවිඩ්-19 මර්දන එන්නත්වල හදිසි භාවිතය පිළිබඳ අනුමැතිය මෙම සතිය අවසන් වනවිට ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් ප්‍රකාශයට පත්කරනු ඇත.

’’මේ සටන අත්නොහැර, අපට හැකි තැන අප ඉගෙන ගත යුතුයි. අපට හැකි තැන හැදෑරීමට අප කටයුතු කළ යුතුයි. සියලු මෙවලම්, එනම් මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග (මුඛ ආවරණ, දෑත් සේදීම, සමාජ දුරස්ථභාවය), එන්නත් සහ සාමූහිකත්වය සමග අපට ඇත්ත වශයෙන්ම කොවිඩ්-19 පාලනය කිරීමට, පරාජය කිරීමට පුළුවන් යන බලාපොරොත්තුව අප සියලු දෙනා තුළම තිබිය යුතුයි.’’ WHO කොවිඩ්-19 තාක්ෂණික නායිකා මාරියා වැන් කෙර්කොව් අවධාරණය කරයි.

ගෝලීය වශයෙන් නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 154,759,000ක් පසුකර ඇති අතර, වෛරසයේ වේගවත් ව්‍යාප්තිය නිසා මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ගවල (මුඛ ආවරණ, නිතර දෑත් සේදීම, සමාජ දුරස්ථබව) සියලු දෙනා නිරතවීම අතිශය තීරණාත්මක බව විශේෂඥ මතය වී තිබේ.

මේ සමග සමුළුව සඳහා බ්‍රිතාන්‍යයේ සිටින ඉන්දීය විදේශ අමාත්‍ය එස්. ජයශංකර් ට්විටර් පණිවුඩයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටියේ කොරෝනා වෛරසයට නිරාවරණය වී ඇති බැවින් තමන් අතථ්‍ය ආකාරයෙන් සමුළුවට සහභාගී වන බවයි.

වසංගතය නේපාලයේ පාලනයෙන් ගිලිහී යන තත්ත්වයක් මේ වනවිට උද්ගත වෙමින් පවතී. දැඩි වෙහෙසක් දරමින් වෛරසය පාලනය කිරීමට අරගල කරන අසල්වැසි ඉන්දියාවට සමාන තත්ත්වයකට රට ගමන් කරමින් සිටින බව රතු කුරුස සංවිධානය බදාදා අනතුරු අඟවා තිබේ.

ටෝකියෝ ඔලිම්පික් උළෙලට සති කිහිපයක් තිබියදී ජපානයේ කොවිඩ්-19 ආසාදිතයන්ගේ ශීඝ්‍ර වැඩිවීමක් දැකිය හැකි අතර, ටෝකියෝ, කියෝතෝ, ඔසාකා සහ හයෝගෝ යන ප්‍රාන්ත සියල්ලම මැයි 11දා දක්වා හදිසි තත්ත්වයක් ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත.

මේ වනවිට එරට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය විශේෂිත වෛද්‍ය සායන වසා දමා, හදිසි සැත්කම් හා පිළිකා ප්‍රතිකාරවලින් බැහැර සියලු සැත්කම් අත්හිටුවා තිබේ. විශේෂයෙන්ම සංචාරක කර්මාන්තය වෙනුවෙන් රට වැඩි වශයෙන් විවෘත කිරීම හරහා එරට වෙත නව ප්‍රභේදයන්ගේ ආසාදිතයන් පැමිණීම මෙම නවතම තත්ත්වයට හේතුව බව විශ්වාස කෙරෙයි.

බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා දිගු කලක් පුරා කොවිඩ්-19 හි ඉහළ නැගීම අවතක්සේරු කළ නායකයෙකු වූ අතර, අවශ්‍ය අවස්ථාවේ ලොක්ඩවුන් සීමා සහ සමාජ දුරස්ථ කිරීමේ නීතිරීතිවලට වඩා රටේ ආර්ථික සෞඛ්‍යයට ප්‍රමුඛත්වය දෙමින් කටයුතු කළේය.

ඔක්සිජන් සිලින්ඩරයක් ඉල්ලා යදින දුප්පතුන්ට උත්තර් ප්‍රදේශ් ප්‍රාන්තයේ බලධාරීන් හිරිහැර කරන වීඩියෝ දර්ශන විභාග කළ මහාධිකරණය, ප්‍රමාණවත් තරම් ඔක්සිජන් සැපයුමක් ඇති බවට ප්‍රාන්ත රජය විසින් ප්‍රකාශ කළ දේ හා සැසඳීමේදී, මෙම ප්‍රවෘත්ති තරමක් ප්‍රතිවිරුද්ධ චිත්‍රයක් පෙන්වන බව කියා සිටියේය.

ආසන්න කාලසීමාවේදී එරටට වැඩිවන අමුත්තන් තවදුරටත් ආකර්ෂණය කර ගැනීම සඳහා මාලදිවයින් නිලධාරීන් සංචාරකයින්ට එන්නත් ලබාදීමට සැලසුම් කර ඇති බව පසුගිය මාසයේ නිවේදනය කිරීමත් සමග මෙසේ කොවිඩ්-19 ආසාදිතයන් වැඩිවීම ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ ගොස් ඇත.

ගෝලීය වශයෙන් නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 153,943,000ක් පසුකර ඇති අතර, වෛරසයේ වේගවත් ව්‍යාප්තිය නිසා මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ගවල (මුඛ ආවරණ, නිතර දෑත් සේදීම, සමාජ දුරස්ථබව) සියලු දෙනා නිරතවීම අතිශය තීරණාත්මක බව විශේෂඥ මතය වී තිබේ.

ෆයිසර් සමාගමේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී ඇල්බට් බෝර්ලාට අනුව, නව දත්ත මගින් ෆයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත සෙල්සියස් අංශක 2ත් 8ත් අතර සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වයක සති හතරක් දක්වා ගබඩා කර තැබිය හැකිය.

ආසාදිතයන් මිලියන 20ක් ඉක්මවූ ඉන්දියාවේ ප්‍රාන්ත රැසක් දැන් ලොක්ඩවුන් කර ඇති අතර, රෝහල්වල වෛද්‍ය හා සෞඛ්‍ය කාර්යමණ්ඩලවල හිඟය විශාල අර්බුදයක් බව කියයි. නවදිල්ලියේ තත්ත්වය පාලනය කරගැනීමට නොහැකිව හමුදාවේ සහාය පතා ඇති පසුබිමක, ඉන්දීය සත්වෝද්‍යානවල සිංහයන් 8කටත් කොවිඩ්-19 වැලඳෙයි.

’’පසුගිය සතියේ ආසාදන සිදුවීම්වලින් අඩකට වඩා ඉන්දියාව සහ බ්‍රසීලය ආශ්‍රිතව වාර්තා වුණා. නමුත් ඉතා අවදානම් තත්ත්වයකට මුහුණදී සිටින තවත් බොහෝ රටවල් ලොව පුරා තිබෙනවා.’’ මහජන සෞඛ්‍ය ආරක්ෂණ පියවරයන් පිළිබඳව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය සහ ජාතික උපදෙස් අනුගමනය කරන ලෙස WHO ප්‍රධානියා ලොවපුරා ජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටියි.

මධ්‍යම මදරිපූර් දිස්ත්‍රික්කයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් නිලධාරියෙකු වන මිරාජ් හුසේන් පැවසුවේ අනතුරින් මියගිය අයගේ මළ සිරුරු 26ක් සොයාගෙන ඇති අතර, සමහර ඒවා තවමත් අතුරුදන්ව ඇති බවයි.

ජෝන්ස් හොප්කින්ස් විශ්ව විද්‍යාලයේ දත්තවලට අනුව, අපේ‍්‍රල් 22 වැනි දින ඉන්දියාවේ මිලියනයකට සාමාන්‍යයෙන් ආසාදිතයන් 206ක් වාර්තා විය. එනම් නේපාලයේ සාමාන්‍ය ඒක පුද්ගල ආසාදන අනුපාතය, මීට සති දෙකකටත් අඩු කාලයකට පෙර ඉන්දියාවේ පැවති තත්ත්වයේම දැන් පවතී.

’’අපට උදව් කරන්නැයි අපි ලෝකයෙන් ඉල්ලා සිටිනවා. මොකද ඉන්දියාව ලෝක සැපයුම් දාමයේ අති විශාල එන්නත් නිෂ්පාදන කේන්ද්‍රස්ථානයක් වන නිසා, ලෝකයට එන්නත් නිපදවීමේ ව්‍යාපාරයට ඉන්දියාව නැවත ගෙන්වා ගත යුතුයි’’ යුනිසෙෆ් විධායක අධ්‍යක්ෂිකා හෙන්රියාටා ෆෝර් කියයි.

’’අපි ඇදහිය නොහැකි දරුවන් තිදෙනෙකු ඇති දැඩි කර තිබෙනවා. සෞඛ්‍ය සම්පන්න, ඵලදායී ජීවිතයක් ගත කිරීමට සියලු දෙනාටම හැකි වන පරිදි ලොව පුරා වැඩ කරන පදනමක් ගොඩනඟා තිබෙනවා. අපි දිගටම එම මෙහෙවර පිළිබඳ විශ්වාසයක් බෙදා හදා ගන්නා අතර, ඒ පදනමේ අපගේ වැඩ කටයුතු කරගෙන යනු ඇති. නමුත් අපගේ ජීවිතයේ මීළඟ අදියරේදී යුවළක් ලෙස එකට ගමන් කළ හැකි යැයි අපි තවදුරටත් විශ්වාස කරන්නේ නැහැ.’’ බිල් සහ මෙලින්ඩා නිවේදනය කරති.

ගෝලීය වශයෙන් නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 153,170,000ක් පසුකර ඇති අතර, වෛරසයේ වේගවත් ව්‍යාප්තිය නිසා මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ගවල (මුඛ ආවරණ, නිතර දෑත් සේදීම, සමාජ දුරස්ථබව) සියලු දෙනා නිරතවීම අතිශය තීරණාත්මක බව විශේෂඥ මතය වී තිබේ.

නේපාලයේ අග්‍රාමාත්‍ය ෂර්මා ඔලි රූපවාහිනිය ඔස්සේ ජාතිය අමතමින් කියා සිටියේ රට තුළ අවම වශයෙන් කොවිඩ්-19 ආසාදිතයන් දෛනිකව 7,388ක් වාර්තා කර ඇති බවත්, එය මෙතෙක් රට තුළ වාර්තා වූ ඉහළම ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව බවත් කියා සිටියේය.

’’කොවිඩ්-19 මර්දන එන්නත් ලබා ගැනීම සඳහා බොහෝ රටවලට සීමිත සම්පත් ඇති බව අප හඳුනාගෙන තිබෙනවා. කොවිඩ්-19 මර්දන එන්නත් සඳහා පුළුල්, දැරිය හැකි සහ සාධාරණ ප්‍රවේශයක් සහතික කිරීම සඳහා වන COVAX හි මෙහෙවරට අප සහාය දෙනවා’’ මොඩෙර්නා හි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරි ස්ටෙෆාන් බැන්සල් පවසයි.

ගෙවීගිය පැය 24 තුළ ආසාදිතයන් 368,147ක් වාර්තා කළ ඉන්දියාවේ, අඛණ්ඩව දින 11ක් සමස්ත ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව ලක්ෂ 3ක සීමාව ඉක්මවා ගොස් ඇත.

කොවිඩ්-19 මර්දන එන්නත ප්‍රතික්ෂේප කළ නවසීලන්ත රේගුවේ සේවය කළ දේශසීමා සේවකයන් 9 දෙනෙකු සේවයෙන් නෙරපා දැමීමට නවසීලන්ත බලධාරීන් කටයුතු කර තිබේ. මෙසේ සේවයෙන් පහ කරන ලද අය නැවත සේවයේ යෙදවීමේ විකල්පයන් ඉතා සීමිත බව සඳහන් වෙයි.

ගෝලීය එන්නත් හිඟය ළඟදීම අවසන් විය හැකි බවට ඉඟි පළ කරමින්, ගෝලීය සෞඛ්‍ය සංවිධානය චීනයේ සීනොෆාම් සහ සීනොවැක් වෙතින් ඔවුන්ගේ කොවිඩ්-19 මර්දන එන්නත් සඳහා වන හදිසි භාවිත ලැයිස්තුගත කිරීමේ ඉල්ලීම් පිළිබඳ තීන්දු මෙම සතිය අවසන් වනවිට ප්‍රකාශයට පත්වනු ඇත.