දීර්ඝ වැඩ කරන වේලාවන් හා සම්බන්ධ ජීවිත හානිය පිළිබඳ ප්‍රථම ගෝලීය අධ්‍යයනයේදී පෙන්නුම් කළේ 2016දී දීර්ඝ සේවා කාලය හා සම්බන්ධ ආඝාත හා හෘද රෝග තත්ත්වයන් හේතුවෙන් ලොවපුරා පුද්ගලයින් 745,000ක් මිය ගොස් ඇති බවය. වර්ෂ 2000 සිට මෙම අගය 30%කට ආසන්න වැඩිවීමක් පෙන්නුම් කරයි.

ඔස්ට්‍රේලියාවේ දේශසීමා වසා දැමීම, හදිසි අගුලු දැමීම්, වේගවත් සම්බන්ධතා සොයා ගැනීම සහ මහජන සෞඛ්‍ය අනුකූලතාව සමග ඒකාබද්ධව එහි පාලන පියවර ලෝකයේ වඩාත්ම ඵලදායී කොවිඩ්-19 වසංගතය පිටුදැකීමේ රටක් ලෙස ශ්‍රේණිගත කර ඇත. එරට ආසාදන 29,700ක් පමණ වන අතර, 910ක් මිය ගියහ.

ඊශ්‍රායලයේ මෙරොන් කන්දෙහි පැවති ආගමික උත්සවයකදී 45 දෙනෙකු මියගොස් සති දෙකකට පමණ පසුව මෙම අනතුර සිදුව ඇත. එසේම ඊශ්‍රායලය හා පලස්තීනය අතර ගාසා තීරයේ දරුණු ගැටුම් උත්සන්න වී ඇති පසුබිමක මෙම අවාසනාවන්ත ඉරණමටද ඊශ්‍රායල් යුදෙව්වන්ට මුහුණ දීමට සිදුව තිබේ.

ගෝලීය වශයෙන් නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 162,760,000ක් පසුකර ඇති අතර, වෛරසයේ වේගවත් ව්‍යාප්තිය නිසා මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ගවල (මුඛ ආවරණ, නිතර දෑත් සේදීම, සමාජ දුරස්ථබව) සියලු දෙනා නිරතවීම අතිශය තීරණාත්මක බව විශේෂඥ මතය වී තිබේ.

ඉන්දියාවම ගිලගෙන ඇති ඒ මහා වසංගතය හමුවේ තමන්ට විශාල දෙයක් කළ නොහැකි වුවත්, ත්‍රිරෝද රථ රියැදුරන් ලෙස සිය ජීවිකාව ගෙනගිය, රාජ් කුමාර් සහ ජාවෙඩ් ඛාන් දැන් තම පුංචි ටුක්-ටුක් රථ ගිලන් රථ බවට පරිවර්තනය කරගෙන පරාර්ථකාමී සේවාවක් නොමිලේම සපයමින් සිටිති.

මුල් පරීක්ෂණාගාර දත්ත මගින් මෙම වඩාත් සම්ප්‍රේෂණය කළ හැකි ප්‍රභේදයක් වන ඉන්දියානු ප්‍රභේදයට එරෙහිවද එන්නත් ඵලදායී බව සනාථ කර ඇති බව එක්සත් රාජධානියේ සෞඛ්‍ය ලේකම් මැට් හැන්කොක් පැවසීය.

කොවිඩ්-19 ආසාදනය වී සම්පූර්ණ සුවය ලබා රෝහලෙන් පිටව යන පල්ලව් බග්ලාට වෛද්‍යවරුන් යමක් පෙන්වීය. ඒ වෛරසයට එරෙහි එන්නත් ලබා නොගත් ඔහුගේම වයසේ දියවැඩියා රෝගියෙකුද වන ආසාදිත පිරිමියෙකුගේ පෙනහළුවල ස්කෑන් පරීක්ෂාවකි. වෛද්‍යවරු එය බග්ලාගේ පෙනහළුවල ස්කෑන් පරීක්ෂාව සමග සැසඳීය. එය දැකීමෙන් ඔහු විශ්මයට පත්විය.

එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් ඇන්ටෝනියෝ ගුටරෙස් සියලු පාර්ශ්වයන්ට කියා සිටියේ සිවිල් හා මාධ්‍ය ව්‍යුහයන් ඉලක්ක කර ගනිමින් ඕනෑම ඉලක්කයක් ජාත්‍යන්තර නීතිය උල්ලංඝනය කිරීමක් බවත්, ඒ සෑම ක්‍රියාවක්ම වළක්වාගත යුතු බවත්ය.

ගින්න හේතුවෙන් හදිසි ශල්‍යකර්ම අවශ්‍ය වූ දෙදෙනෙකු සහ දැඩි සත්කාර ඒකකයේ ළදරුවන් 12 දෙනෙකු අවට රෝහල් වෙත මාරු කර යවා ඇති බව රෝහල් නිලධාරීන් පැවසීය.

වසංගතය ආරම්භයේ සිට වඩාත් හොඳින්ම කොවිඩ්-19 පාලනය කළ රටක් ලෙස ප්‍රකට තායිවානයේ මේ දක්වා ඇති වූ ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 1,475ක් තරම් අඩු මට්ටමක පැවතුණි. කෙසේ වෙතත් මෑත කාලීනව ලෝකයේ බොහෝ කලාපවල දැකගත හැකිවූ ආකාරයේ පූර්ණ ලොක්ඩවුන් හා සංචරණ සීමාවන් එතරම් නොමැතිව සාමාන්‍ය ජීවිතයක් ගෙවූ තායිවාන වැසියන්ට මෙම ආසාදන තත්ත්වය තරමක් තදින් දැනී ඇති බව කියයි.

’’පළමු මාත්‍රාවෙන් දින 35කට පසුව, එනම් සති 5කට පසුව, කොවිඩ්-19 ආසාදන 80%කින් අඩුවීම, 90%ක් රෝහල් ගතවීම් අඩු වීම සහ 95%ක්ම මරණ අඩුවීම දක්නට ලැබුණා. මේ දත්ත මගින් එන්නත් කිරීමේ ව්‍යාපාරයේ ඵලදායීතාව වගේම, වසංගතයේ හදිසි අවස්ථා අවසන් කිරීම සඳහා සමස්ත ජනගහනය වෙත ඉහළ එන්නත් ආවරණයක් ලබා ගැනීමේ අවශ්‍යතාව තවදුරටත් සනාථ කරනවා’’ ඉතාලියේ ජාතික සෞඛ්‍ය ආයතනය පවසයි.

ගෝලීය වශයෙන් නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 162,187,000ක් පසුකර ඇති අතර, වෛරසයේ වේගවත් ව්‍යාප්තිය නිසා මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ගවල (මුඛ ආවරණ, නිතර දෑත් සේදීම, සමාජ දුරස්ථබව) සියලු දෙනා නිරතවීම අතිශය තීරණාත්මක බව විශේෂඥ මතය වී තිබේ.

අග්‍රාමාත්‍ය නරේන්ද්‍ර මෝදි අශ්වයා ගිය පසු ඉස්තාලය වසා දමන්නෙකු සේ, උග්‍ර වී ඇති වසංගත අර්බුදය හමුවේ අවසානයට අනතුරු ඇඟවීම් ප්‍රකාශ කරන විට, ඉන්දියාවේ ප්‍රථම වරට අනාවරණය වූ අතිශයින්ම සම්ප්‍රේෂණය කළ හැකි B.1.617 ප්‍රභේදය ලොව පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බව වසංගත විශේෂඥයෝ පවසති.

සඳුදා සිට ගාසා තීරයේ ළමයින් 31 ක් හා කාන්තාවන් 20 දෙනෙකු ඇතුළු අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 128 දෙනෙකු ජීවිතක්ෂයට පත්ව ඇති අතර, තවත් 950 දෙනෙකු තුවාල ලබා ඇති බව පලස්තීන වෛද්‍ය නිලධාරීහු පවසති.

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ ප්‍රධානී ටෙඩ්‍රොස් සඳහන් කළේ වසංගතයෙන් ජීවිත හා ජීවනෝපායන් බේරාගැනීම සඳහා ලෝකය විසින් මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග සහ එන්නත යන දෙකෙන් එකක් හෝ වෙනත් එකක් නොව, ඒ ක්‍රියාමාර්ග දෙකම වඩ වඩාත් ශක්තිමත් කළ යුතු බවයි.

ටෝකියෝහි ඔලිම්පික් හා පැරාලිම්පික් ක්‍රීඩා උළෙලේ සංවිධායක කමිටුව නිවේදනය කළේ ටෝකියෝ හි තරගාවලිය ආශ්‍රිත ස්ථානයක සේවය කරන 40 හැවිරිදි නිලධාරියෙකුට කොවිඩ්-19 ආසාදනය වී ඇති බවයි.

චීන ප්‍රධාන භූමියේ ඇස්ට්‍රාසෙනෙකා සහ ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලය විසින් සංවර්ධනය කරන ලද එන්නත සංවර්ධනය කිරීමට හා නිෂ්පාදනය කිරීමට කැන්ග්තායි සමාගමට පූර්ණ අයිතියද හිමිව තිබේ.

එක්සත් ජනපදය අභිභවා මුලින්ම අභ්‍යවකාශයේ චිත්‍රපටයක් නිෂ්පාදනය කරන රට ලෙස රුසියාව සිය පැරණි අභ්‍යවකාශ ආධිපත්‍ය මේ හරහා පෙන්වීමට උත්සාහ කරන අතර, මෙම රංගන ශිල්පීන් වෘත්තීයමය නොවන ගගනගාමීන් මෙන්ම නළු-නිළියන් ලෙස අභ්‍යවකාශයේදී මෙම භාරධූර රංගන කාර්යය සිදුකරනු ඇති බව රොස්කොස්මොස් පවසයි.

නේපාලයේ සමස්ත ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 439,658ක් සහ මරණ 4,669ක් දැනට වාර්තා වී ඇත. එහිදී පසුගිය දින 10 තුළ දී පමණක් නේපාලයේ මෙතෙක් වාර්තා වූ සමස්ත ආසාදිතයන්ගෙන් 20%ක් සහ කොවිඩ්-19 වෛරසය ආශ්‍රිත මරණවලින් 1/4ක් සටහන් වීමද අතිශයින්ම සැලකිලිමත් විය යුතු තත්ත්වයකි.

ගෝලීය වශයෙන් නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 161,536,000ක් පසුකර ඇති අතර, වෛරසයේ වේගවත් ව්‍යාප්තිය නිසා මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ගවල (මුඛ ආවරණ, නිතර දෑත් සේදීම, සමාජ දුරස්ථබව) සියලු දෙනා නිරතවීම අතිශය තීරණාත්මක බව විශේෂඥ මතය වී තිබේ.

’’මේ වනවිට අඩු ආදායම්ලාභී රටවලට යන්නේ එන්නත් සැපයුමෙන් 0.3%ක් පමණයි. ධනවතුන්ට පමණක් ප්‍රතිලාභ ලැබෙන ට්‍රිකල්-ඩවුන් න්‍යාය මේ එන්නතට යොදාගැනීම, මාරාන්තික ශ්වසන වෛරසයකට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ඵලදායී උපාය මාර්ගයක් වන්නේ නැහැ.’’ ඇමෙරිකාව වයස 12 - 15 දරුවන්ට එන්නත් ලබාදීමට සැලසුම් කරද්දී WHO ප්‍රධානියා හඬ අවදි කරයි.

ඕනෑම ආකාරයක කොවිඩ්-19 ආසාදිතයන් කාන්දුවීමක් හේතුවෙන් පාලනයකින් තොරව නැවත ආසාදන නැගිටීමක් සිදුවිය හැකි බැවින් මෙම අවදානම් තත්ත්වය පාලනය කිරීම සඳහා තීරණාත්මකව ක්‍රියාත්මක විය යුතු බව සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය අවධාරණය කරයි.

කොවිඩ්-19 ආසාදන ඉහළ ගියද රට අගුලු දැමිය යුතු නැති බව අප්‍රේල් මස සිය ජාතික දේශනයේදී අවසන් වරට ඉන්දියානුවන් හමුවේ ප්‍රකාශ කළ අගමැති මෝදි දැන් පවසන්නේ, ’’රටේ විවිධ ප්‍රදේශවල කෝවිඩ් රෝහල් ඉදිවෙනවා. නව තාක්ෂණයෙන් ඔක්සිජන් නිෂ්පාදනාගාර සැකසෙනවා. දුරබැහැර ප්‍රදේශවලට ඔක්සිජන් දුම්රිය ගමන් කරනවා.’’ යනුවෙනි.

’’මේ මොහොතේ ලොව පුරා ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් සහභාගී වන විශාල ජාත්‍යන්තර ඉසව්වක් පැවැත්වීම භයානකයි. එහි අවදානම ඉතා ඉහළයි. මෙය පැවැත්වීමෙන් සිදුවන හොඳ ඉතා කුඩායි. හානිය විශාලයි. ඉන්දියාව සහ බ්‍රසීලය ඇතුළු බොහෝ රටවල් තවමත් වසංගතය හමුවේ බොහෝ අරගලයක නිරත වෙමින් සිටින බව අපට පෙනෙනවා. තවම සැමරීමට කාලයක් පැමිණ නැහැ.’’ හිරෝෂි මිකිටානි පවසයි.

’’යම් අවදානමක් ගැනීමට අකමැති අය සිටින අතර, එහි කිසිදු වරදක් මා දකින්නේ නැහැ. ඔවුන් තවදුරටත් මුඛ ආවරණය පැලඳ සිටියාට ඔබ ඔවුන් විවේචනය කරන්න යන්න එපා. ඒ වගේම මට නොමේරූ ජයග්‍රහණයක් ප්‍රකාශ කිරීමට අවශ්‍ය නැහැ. මෙය පැහැදිලිවම අපට යා යුතු ජයග්‍රාහී දිශාවේ පියවරක් පමණයි.’’ එක්සත් ජනපදයේ ජාතික අසාත්මිකතා හා බෝවන රෝග පිළිබඳ ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂ වෛද්‍ය ඇන්තනි ෆවුසි පවසයි.

’’මේ වෛරසය සම්බන්ධයෙන් අනාවැකි කිව නොහැකි බව පසුගිය වසර අපට පෙන්වා දී තිබෙනවා. තත්ත්වය නරක අතට හැරේ නම්, නිර්දේශයන් වෙනසක් කිරීමට අපට සැමවිටම අවස්ථාවක් තිබිය හැකියි.’’ එක්සත් ජනපද රෝග පාලන හා නිවාරණ මධ්‍යස්ථාන අධ්‍යක්ෂවරිය පවසයි.

ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය තුළ කළු, ලතින් සහ ආසියානු සම්භවයක් ඇති අයට තවමත් සුදු ජාතිකයන්ට සමානව එන්නත් ලබාගැනීමට හැකියාවක් ලැබී නොමැති බව එක්සත් ජනපදයේ රෝග පාලන හා වැළැක්වීමේ මධ්‍යස්ථාන (CDC) දත්ත පෙන්වා දෙයි.

එක්සත් රාජධානිය තුළ සතියක කාලයක් තුළ ඉන්දීය වෛරස ප්‍රභේදය ආසාදිත රෝගීන් 520 සිට 1,313ක් දක්වා ඉහළ ගොස් තිබේ. සෞඛ්‍ය බලධාරීන් පවසන්නේ ව්‍යාප්තිය වැඩි වී ඇති ප්‍රදේශවල වේගවත් පරීක්ෂණ සහ ලුහුබැඳීම් ඇතුළු අතිරේක පාලන ක්‍රියාමාර්ග ක්‍රියාත්මක කිරීමට සැලසුම් කර ඇති බවයි.

ගෝලීය වශයෙන් නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව 160,815,000ක් පසුකර ඇති අතර, වෛරසයේ වේගවත් ව්‍යාප්තිය නිසා මහජන සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ගවල (මුඛ ආවරණ, නිතර දෑත් සේදීම, සමාජ දුරස්ථබව) සියලු දෙනා නිරතවීම අතිශය තීරණාත්මක බව විශේෂඥ මතය වී තිබේ.