ඉන්දීය වාර්තාවලට අනුව පාකිස්තානය ඉන්දියාවට එරෙහිව කටයුතු කළ සංවිධානවලට සහයෝගය ලබාදීම ආරම්භ කරනු ලැබුවේ, 1956 තරම් ඈත කාලයේදීය. එකල නැගෙනහිර පාකිස්තානයේ චිතගොන් කඳු පන්තිය පාකිස්තානයේ බුද්ධි සේවාව වූ අයි.එස්.අයි. (ඉන්ටර් සර්විස් ඉන්ටෙලිජන්ස්) විසින් ඊශානදිග ඉන්දියාවේ වෙනම රාජ්‍යයක් වෙනුවෙන් සටන් කළ ෆිෂෝ නමැති පුද්ගලයෙකු විසින් මෙහෙවනු ලැබූ සන්නද්ධ කණ්ඩායමකට අවශ්‍යය රැකවරණය සහ පුහුණුව ලබාදී තිබේ.

සෝවියට් වාර්තාවලට අනුව නේරුගේ කොංග්‍රස් පක්ෂ ආණ්ඩුවේ සිටි ප්‍රමුඛ වාමාංශික සඟයෙකු සහ නේරුගේ සමීප උපදේශකයෙකු ලෙස කටයුතු කළ ක්‍රිෂ්ණ මෙනන් කෙරෙහි කේජීබිය දැඩි අවධානයක් යොමු කර ඇත. ඔහු ලන්ඩනයේ ඉන්දීය මහකොමසාරිස් සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ ඉන්දීය නියෝජිතයා ලෙස කටයුතු කිරීමෙන් පසු 1957දී ආරක්ෂක අමාත්‍යවරයා බවට පත්විය.

මුජීබ් සහ අලි භූතෝ මරා දැමීමෙන් පසු පිළිවෙළින් පාකිස්තානයේ සහ බංග්ලාදේශයේ බලය අත්කරගත් ජෙනරාල් මුහම්මද් ශියා-උල්-හක් සහ ජෙනරාල් ශියාවුර් රහ්මාන් කෙරෙහි මොස්කව් පරිපාලනයට එතරම් පිළිගැනීමක් නොතිබුණි. මන්ද මොස්කව් පරිපාලනයේ තක්සේරුවට අනුව නායකයන් දෙදෙනාම සෝවියට් දේශයට වඩා එක්සත් ජනපදය දෙසට නැඹුරු වූ පුද්ගලයන් වූහ.

ආරම්භයේදී මුජීබ්ට වඩා භූතෝට මොස්කව් පරිපාලනය ඇලුම් කළ බව සත්‍යයකි. භූතෝ 1972 ජනවාරි මාසයේදී රටේ ප්‍රධාන කර්මාන්ත දහයකට අයත් විශාල සමාගම් තිහකට වඩා ප්‍රමාණයක් ජනසතු කර මාර්තු මාසයේදී මොස්කව් සංචාරයක නිරත විය. එහෙත් භූතෝගේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන අංගය වූයේ චීනය සමග ඔහුගේ මිත්‍රත්වයයි. ඔහු යාහ්යා ඛාන්ගෙන් බලය ලබාගත් සැණින් චීනයේ සංචාරය කළේය. ඔහුගේ ඉල්ලීමට ගරු කරමින්, බංග්ලාදේශය යුද්ධයෙන් පසු අල්ලා ගත් සියලුම පාකිස්තානු පුද්ගලයන් ආපසු ග

1967 අගභාගයේදී සුල්ෆිකාර් අලි භූතෝ පාකිස්තාන මහජන පක්ෂය (පී.පී.පී.) පිහිටුවීමේ මූලිකත්වය ගත්තේය. එහිදී ඔහු %ඉස්ලාමය අපගේ ඇදහිල්ල, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අපගේ දේශපාලනය, සමාජවාදය අපගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියයි. සියලු බලය ජනතාවට^ යනුවෙන් සඳහන් කරමින් පක්ෂයේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය එළිදක්වනු ලැබීය. පී.පී.පී. පක්ෂයෙහි මුල් ලේඛනවලට අනුව ‘පක්ෂයේ අරමුණ පාකිස්තානය සමාජවාදී සමාජයක් බවට පරිවර්තනය කිරීමය.

පාකිස්තානය දෙකඩ කර බංග්ලාදේශය නමින් ස්වාධීන රාජ්‍යයක් 1971දී නිර්මාණය කිරීම සඳහා ලෝකයේ ප්‍රධාන ඔත්තු සේවාවන් සැලකිය යුතු කර්යභාරයක් කරනු ලැබීය. ඒ අතරින් සෝවියට් සංගමයේ ප්‍රධාන ඔත්තු සේවාව වූ කේ.ජී.බී., ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ සී.අයි.ඒ., පර්යේෂණ සහ විශ්ලේෂණ අංශය නමින් හැඳින්වෙන රෝ නමින් ප්‍රසිද්ධ ඉන්දියාවේ ප්‍රධාන ඔත්තු සේවය සහ පාකිස්තානයේ අයි.එස්.අයි. කළ කටයුතු ගැන විමසීම මෙම සිදුවීමේ ඇත්ත හඳුනාගැනීම සඳහා

මෙහිදී විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතු පුදුමය උපදවන කාරණයක් වන්නේ, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සහ මානව අයිතීන් ගැන පුරසාරම් දොඩවන ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය මෙම සිදුවීමේදී පාකිස්තානයට පක්ෂව සිට ගැනීමය. ඊට මූලික වූ හේතු දෙකක් මෙහිදී පෙන්වා දීමට හැකිය.

වසර දෙකකට ආසන්න කාලයක් රඳවා තබා ගැනීමෙන් පසු අත්අඩංගුවට ගත් පිරිසට එරෙහිව නඩු විභාගය ආරම්භ කිරීම සඳහා අවශ්‍ය සාක්ෂි යුහුසුළුව එකතු කිරීමට ආණ්ඩුව කටයුතු කළේය. ඒ අනුව කුමන්ත්‍රණකරුවන්ට එරෙහි නඩුව 1968 මුල් භාගයේදී ගොනු කරන ලදී. මෙම නඩුව නිල වශයෙන් රාජ්‍යයට එදිරිව ෂෙයික් මුජිබර් රහ්මාන් සහ තවත් අය ලෙස හැඳින්වේ. ඉන්දියාවේ ත්‍රීපුර ප්‍රාන්තයේ අගර්තලා නගරයේදී ෂෙයික් මුජිබ්ගේ සගයන් ඉන්දීය හමුදාව හමුවූ බවත්, එහිදී ඔවුහු පාකිස්තානයට එරෙහිව කුමන්ත්‍රණය කළ

නිදහස් රාජ්‍යය පරිපාලනයක් උදෙසා පාකිස්තානයට එරෙහිව බංගලාදේශයේ විමුක්තිකාමීන් විසින් සිදුකළ සන්නද්ධ අරගලය ජයග්‍රහණය කොට මේ වසරේ දෙසැම්බර් 16 වන දිනට එනම් අද දිනට වසර පනහක් සම්පූර්ණ වේ. ගෙවුණු වසර පනහක කාලය තුළ බංගලාදේශයේ ගමන් මග ගැන විමසා බැලීම කාලෝචිතය. මන්ද, දේශපාලන සහ හමුදා කුමන්ත්‍රණවලින් පමණක් නොව ස්වභාවික විපත්වලින් ගහන වූ අස්ථාවර භූමියක නැගෙනහිර පකිස්තානය

විවාහය සංස්කෘතිමය කාරණයක් වන අතර, එය සංස්කෘතිය හා බැඳී පවතින්නේ සමාජ පැවැත්ම උදෙසා තම අනාගත වර්ගයා බෝ කිරීම ඇතුළු සමාජීය පැවැත්ම රඳවා ගැනීමට නීත්‍යනුකූලභාවය ලබාදෙන ප්‍රධාන සාධකයක් නිසාවෙනි. එහෙයින් විවාහය අතීතයේ සිටම වර්තමානය දක්වා බලපවත්නා වූ ප්‍රධාන සමාජීය කරුණකි.

බලශක්ති අමාත්‍ය උදය ගම්මන්පිල මහතා විසින් සිදු කළ මෙම ප්‍රකාශයේ වැරදි නිවැරදි බව පිරික්සීම සඳහා, FactCheck.lk විසින් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ (CBSL) වාර්ෂික ආනයන දත්ත පරිශීලනය කර ඇත. ඉන්ධන ආනයනය සඳහා වැය වන වියදම තීරණය වන්නේ ඉන්ධන පරිභෝජනය මත පමණක් නොවේ. නිතර ඉහළ පහළ යෑමේ නැඹුරුවක් පෙන්වන ජාත්‍යන්තර ඉන්ධන මිලද, ඉන්ධන වියදම තීරණය කරන සාධකයකි. එනිසා, FactCheck.lk විසින් 2010 සිට 2020 දක්වා කාලය තුළ ඉන්ධන වෙනුවෙන් දරන ලද වියදමේ සාමාන්‍යය සලකා බලා ඇත.

කෝවිඩ් රෝගීන් ක්‍රමයෙන් ඉහළ යන වාතාවරණයක් පවතින බැවින්, මෙවරද නත්තල් උත්සවය වෙනදා මෙන් සමරන්නට නොහැකිවේදැයි කිතුණු ජනතාව සැකයකින් පසුවේ. සෞඛ්‍ය බලධාරීන් පවසන ආකාරයට ජනතාවගේ වගකිවයුතු හැසිරීම් මගින් උත්සව සමයේ රට ලොක්ඩවුන් කිරීමකට තල්ලු නොකර පවත්වා ගැනීමේ හැකියාවක්ද පවතියි. කෙසේ වෙතත් නිසි සෞඛ්‍ය පිළිවෙත් අනුගමනය කරමින් නත්තලට සූදානම් වන්නට කරන ඇරයුමකි මේ.

මුදල් ඇමතිවරයා විසින් 2021 වසරේ ආදායම් අඩුවීම විශාල වශයෙන් වැඩි කොට දක්වයි-මෙම ප්‍රකාශයේ වැරදි නිවැරදි බව පිරික්සීම සඳහා, FactCheck.lk මගින් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ සතිපතා ආර්ථික දර්ශක සහ මුදල් අමාත්‍යාංශයේ වාර්ෂික වාර්තා පරිශීලනය කෙරී ඇත.

ලෝක ඒඩ්ස් දිනය සෑම වසරකම දෙසැම්බර් 01වැනිදා සමරනු ලැබේ. HIV/AIDS පිළිබඳ දැනුම්වත් කිරීම, ආසාදිතයන්ට සහාය වීම, කොන් කිරීම් සහ වෙන් කොට සැලකීම් පිටුදැකීම මෙම දිනයේ අරමුණ වේ. HIV ආසාදිතයන්ගේ ජීවන තත්ත්වය ඉහළ නැංවීම සඳහාද ලෝක ඒඩ්ස් දිනය ඉතා වැදගත් වේ. මෙවර ලෝක ඒඩ්ස් දින තේමාව වන්නේ, ‘අසමානකම් දුරු කර ඒඩ්ස් අවසන් කරමු. පරාජය කරමු’ යන්නයි. මෙවර තේමාව මගින් ලොව පුරා ඒඩ්ස් මෙන්ම අනෙකුත් වසංගත රෝග ඇති කරන ප්‍රධාන සාධකය ලෙස හඳුනාගෙන ඇති අසමානතා අවසන් කිරීම

ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය අතීතයේදි නිවැරදි මාවත තුළ ගමන් කළද, වර්තමානයේ එය වැරදි මාවතක ගමන් කරන බවත්, යළිත් එය නිවැරදි මාවතට ගැනීම පාලන පක්ෂයේ වගකීම බවත් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ඉමිතියාස් බාකීර් මාකර් මහතා සඳහන් කරයි. ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ අඩුපාඩු පෙන්වාදෙමින් හෙතෙම පසුගියදා පාර්ලිමේන්තුවේදී දීර්ඝ කතාවක් පැවැත්වීය. විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ අඩුපාඩු සහ එය නිවැරදි විය යුතු ආකාරය සම්බන්ධයෙන් ඉමිතියාස් බාකීර් මාකර් මන්ත්‍රීවරයා දැක්වූයේ මෙවැ

මෙම ප්‍රකාශය තුළ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී අනුර කුමාර දිසානායක විසින් සඳහන් කරන්නේ, මුදල් ඇමති බැසිල් රාජපක්ෂ විසින් ඉදිරිපත් කළ කැබිනට් පත්‍රිකාවට ප්‍රකාරව සිදුවන, රජය සහ නිව් ෆෝර්ට්‍රස් එනර්ජි සමාගම අතර රාමුගත ගිවිසුමක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, දැනට ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතින - යෝග්‍යතාවය සහ සෘජුබව පවා ප්‍රශ්න කෙරී ඇති- ටෙන්ඩර් පටිපාටියක කොටසක් වන ආර්ථික අයිතීන් නිව් ෆෝර්ට්‍රෙස් එනර්ජි සමාගමට පවරා දීම සිදුවන බවයි. මෙම ටෙන්ඩරය කැඳවා තිබුණේ, ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින

(PAID CONTENT) දේශයක යහපැවැත්ම සඳහා හේතුකාරක වන සාධක අතරින් ජාතික සෞඛ්‍යයට ප්‍රමුඛ ස්ථානයක් හිමිවෙයි. රටක, ජාතියක සෞඛ්‍යය සුරක්ෂිත කිරීම සහ පවත්වාගැනීම ඉතා වැදගත් වන්නේ ද එබැවිනි. කිසියම් ජන සමාජයක යහපත් සෞඛ්‍යය වෙනුවෙන් විශේෂ අවධානය යොමුකරමින්,ඒ වෙනුවෙන්ම ක්‍රියාත්මක වන සුවිශේෂ පිළිවෙත් සහ ක්‍රමවේදයන් සකසා ගැනීම සමස්ත සමාජයේම වගකීමකි.

ප්‍රචණ්ඩත්වයට එරෙහි ළමා ආරක්ෂණය අතින් ලොව අනාරක්ෂිතම රටවල් අතරට ශ්‍රී ලංකාව වැටී තිබීමද කණගාටුවට කරුණකි. විශේෂයෙන් අවිහිංසාව පතුරුවන ආගමික වටපිටාවක් නිරන්තරයෙන් තිබෙන රටක දරුවන්ට සිදුවන හිංසන අතින් ඉදිරියට පැමිණීම මහත් ඛේදයකි. මෙවැනි තත්ත්වයක් තුළ ළමා ආරක්ෂණය පිළිබඳව විවිධ සංවිධාන තනිව සටන් කළත්, රජය තුළින් ඒ සඳහා ලැබෙන ප්‍රතිචාරය පිළිබඳව සෑහීමකට පත්විය නොහැක

පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී වික්‍රමරත්න විසින් තම ප්‍රකාශය තුළ කරුණු දෙකක් සඳහන් කරයි. (1) ණය පොලී ආපිට ගෙවීමට රජයේ ආදායමෙන් 70% ක් වියදම් වන බවත්, (2) ශ්‍රී ලංකාව හැරුණු විට ජාතික ආදායමෙන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් ණය පොලී සඳහා ගෙවන ලෝකයේ එකම රට වන්නේ ලෙබනනය පමණක් බවත් යනු එම කරුණු දෙක වේ. මෙම ප්‍රකාශයේ වැරදි නිවැරදිභාවය ඇගයුම් කිරීම සඳහා, FactCheck.lk විසින් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ වාර්ෂික වාර්තාවන් සහ, ලෝක බැංකුවේ ලෝක සංවර්ධන දර්ශක දත්ත සමුදාය පරිශීලනය කර ඇත.

[LONG READS] අල් කයිඩා සංවිධානය එක්සත් ජනපදයේ ලෝක වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථානයට සහ පෙන්ටගනයට එල්ල කළ ත්‍රස්ත ප්‍රහාරයට දින දෙකකට පෙර එනම් 2001 සැප්තැම්බර් 09වැනිදා ඇෆ්ගනිස්තානයේ තලේබාන් සංවිධානයට එරෙහිව සටන් කළ අහමඩ් ෂා මසූඩ් ඝාතනය කළේය. ඔහු ඝාතනය කිරීමට නියෝග කළේ කවුද? දින දෙකකට පසු එක්සත් ජනපදයට එල්ල වූ ප්‍රහාරයේ ප්‍රධාන සැලසුම්කරුවා වූ ඔසාමා බින් ලාඩන්ය.

[LONG READS] ඇෆ්ගනිස්තානයේ අභ්‍යන්තර දේශපාලන සංස්කෘතිය අසමගිය සහ වෙන් වී තම බලය පෙන්වීම නමැති කල්ලිවාදය මත පදනම් වී තිබිණි. 1933 නොවැම්බර් මාසයේ සිට ඇෆ්ගනිස්තානය පාලනය කළ එරට අවසන් රජු වූ මොහොමඩ් සහීර් ෂා 1973 ජූලි මාසයේදී ඔහුගේ ඥාතියෙකු විසින්ම බලයෙන් පහ කිරීම නූතන ඇෆ්ගනිස්තානය විනාශ වීමේ ආරම්භය යැයි සඳහන් කළ හැකිය.

[LONG READS] ජනාධිපති කර්මාල්ගේ රජයද ඔත්තු බැලීම සඳහා බොහෝ රහස් පොලිස් සේවකයන් විදේශවල සිය රාජ්‍යතාන්ත්‍රික ආයතනවල සේවයේ යෙදෙව්වේය. 1980 දශකයේ මැද භාගයේදී, ඇෆ්ගනිස්තානයේ රාජ්‍ය ආයතන මෙහෙයවීම සඳහා එරට රහස් පොලීසිය එනම් ප්‍රධාන බුද්ධි අංශය වූ ඛාඩ් ආයතනය බලවත් මැදිහත්වීමක් සිදු කළේය. මෙය සමාජය පුරා භීතිය ගෙන දුන් කාරණයක් වූ අතර, තම අරමුණු මුදුන් පමුණුවා ගැනීම සඳහා මිස රාජ්‍යයේ දිගුකාලීන පැවැත්ම ගැන බොහෝ දෙනෙකු සිතුවේ නැත.

[LONG READS] සෝවියට් සංගමය සමග එකතු වී අමින් ඝාතනය කිරීම සමාජය ඉදිරියේ සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා කර්මාල් බලයට පත් වූ වහාම කටයුතු කෙරිණි. ජර්මන් බසින් පළ වූ ස්පීගල් සඟරාවට සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් ලබාදෙමින් කර්මාල් සඳහන් කළේ අමින් සී.අයි.ඒ. ඔත්තුකරුවෙකු බවයි. එසේම ටරාකිගෙන් බලය පැහැරගත් අමින්, නිරායුධ ඇෆ්ගන් ජනතාව මිලියන 1.5ක් පමණ මරා දැමූ බවත්, එය කාම්බෝජයෙදී පොල්පොට් එරට ජනතාව මරා දැමූ ප්‍රමාණයට වඩා දසගුණයකින් පමණ වැඩි බවත් සඳහන් කළේය

[LONG READS] 1979 දෙසැම්බර් 13වෙනිදා කර්මල් සහ ඔහුගේ අනාගත රජයේ සාමාජිකයන් පස්දෙනෙකු රහසිගතව මොස්කව් සිට බග්රාම් ගුවන් කඳවුර වෙත පියාසර කළහ. ඒ අමින්ගේ පාලනය අහවර කළ වහාම රටේ පාලනය අතට ගැනීම සඳහාය. මේ අතර 17වැනිදා අමින්ගේ බෑණා වූ ආරක්ෂක සේවයේ ප්‍රධානියා ලෙස කටයුතු කළ අසාදුල්ලා අමින් දැඩි ආහාර විෂවීමකින් බරපතළ ලෙස රෝගාතුර වී හදිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා මොස්කව් බලා පියාසර කළේය.

[LONG READS] අමින් ඔහුට අවශ්‍ය ජයග්‍රහණය ලබාගත් නමුත් මුල සිටම එය කළමනාකරණය කිරීමේ අර්බුදයකට මුහුණ දුන්නේය. එය නිසා ඔහුගේ පාලනය සීමා වූයේ දින 104කට පමණි. හමුදාවේ සාමාන්‍ය නිලධාරී බළකායේ ශක්තිය වූ 8000න් අඩක් පමණ ඉතිරිව තිබිණි. ඉතිරි අය මරා දමා හෝ ප්‍රතිරෝධය දක්වා කැරලිකරුවන් සමග එකතු වීම සඳහා ඉවත්ව ගොස් තිබුණි. පක්ෂය තුළ කැරලි ගැසීම් සාමාන්‍ය දෙයක් වී තිබුණි.

[LONG READS] කාබුල් නගරය මුහුදු මට්ටමේ සිට සැතපුමකට වඩා ඉහළින් පිහිටා ඇති නමුත් ඉන් බටහිරට දෙසින් සැතපුම් දොළහක් ඈතින් පිහිටි පාග්මන් නගරය මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි දහසක් පමණ උසය. එය පිහිටා ඇත්තේ නගරයේ පිටුපස කෙමෙන් ඉහළට නැඟෙන පාග්මන් කඳුකරයේ බෑවුම් වල ඉහළ මායිමේ ය. පාග්මන්, සාම්ප්‍රදායිකව කාබුල්හි පොහොසතුන් සඳහා වෙන් වූ ප්‍රදේශයක් යැයි සැලකේ.

සීනි බදු ආදායම පහත වැටීමේ තිත්ත ඇත්ත විපක්ෂ නායක ප්‍රේමදාස විසින් නිවැරදිව තක්සේරු කෙරේ

[LONG READS] තලේබාන් දේශපාලනයට පෙර ඇෆ්ගනිස්තානයේ දේශපාලනය අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා වැදගත් වන ප්‍රධාන දේශපාලන චරිත පහකි. එනම්, මොහොමඩ් සහීර් ෂා, මොහොමඩ් ඩාවුඩ් ඛාන්, මීර් අක්බර් කයිබර්, නූර් මුහම්මද් තාරකි, සහ හෆීසුල්ලා අමීන් ය.

[LONG READS] එක්සත් ජනපදය විසින් පසුකාලීනව ත්‍රස්තවාදීන් ලෙස වර්ගීකරණය කොට පහරදීමට පටන් ගත් පිරිස මුල් කාලයේදී නඩත්තු කරනු ලැබුවේ එක්සත් ජනපදය විසින්මය.එක්සත් ජනපද රහස් ඔත්තු සේවය වන සී.අයි.ඒ. විසින් සුළි කුණාටුව නමින් නම් කරනු ලැබූ මෙහෙයුම ඔස්සේ මුජහිදීන් ත්‍රස්තවාදීන්ට අවශ්‍ය සියලුම පහසුකම් ලබාදුන්නේය.