අද සැබෑ වන එදා කොසොල් රජු දුටු සොළොස් මහා සිහින

අද වනවිට සිදුවන්නේ බුදු හිමි දේශනා කළ සොළොස් මහා සිහිනවල ඇති කරුණුය. පන්සිය පනස් ජාතක පොත් වහන්සේගේ 77වැනි ජාතක කතාව මහා සුපින ජාතකයයි. කොසොල් මහ රජතුමා එක් දිනක් නින්දේදී දුටු සිහින හා ඒවාට පිළිතුරු වශයෙන් ලැබුණු දෑ මෙහි අන්තර්ගතය. 

කොසොල් මහ රජතුමා තමා දුටු සිහින 16 පළමුව පවසන්නේ ශාන්ති බ්‍රාහ්මණයාට හා පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා වෙතය. ඔවුන් ඊට පිළිතුරු වශයෙන් සඳහන් කර සිටින්නේ රජතුමාට සිදුවන අනතුරු පිළිබඳවය. එනම් රාජ්‍යත්වයට, භෝග සම්පත්වලට හා ජීවිතයට අනතුරක් වන බව ඔවුහු පවසති. 

කොසොල් රජතුමා මෙතුළින් තැති ගැන්මකට ලක්වන අතර, එයට විසඳුමක් වශයෙන් බමුණන් සඳහන් කරන්නේ සත්ත්වයන් ගින්නට දමා දෙවියන් සතුටු කරන %සර්ව චතුස්ක^ නම් වූ යාගය සිදුකළ යුතු බවයි. 
මෙහිදී ශ්‍රද්ධාවෙන් හා බුද්ධියෙන් අනූන කොසොල් රජතුමාගේ බිසව වූ මල්ලිකා දේවියගේ උපදෙස් මත එම යාගය කිරීමට පෙරාතුව රජතුමා මේ පිළිබඳ වැඩි විස්තර දැන ගැනීමේ අදහසින් බුදුරදුන් හමුවිය. 
එහිදී බුදු හිමියෝ යථාර්ථවාදී දේශනාවක් කොසොල් රජතුමාට දේශනා කළහ.

“උසහා රුක්ඛාගාවියො ගවාව අස්සෝ කංසා 
සිගාලිවි කුම්භො පොක්ඛරණී ච අපාක චන්දනං 
ලාපූනි සීදන්ත සිලාප්ලවන්ති මණ්ඩුකියො කණ්හා සප්පො ගිලන්ති 
කාකා සුවණ්ණා පරිවාරයන්ති තසාවකා ඵලකානං භයාතීති*
මෙහිදී කොසොල් රජතුමා සිහින 16ක් දුටු බවත්, ඒවායේ තේරුම පැහැදිලි කරදෙන ලෙසත් බුදු හිමිගෙන් ඉල්ලූ පුවත වැඩිදුරටත් විස්තර වේ. 
අප එම ජාතක කතාවෙහි ඇතුළත් සිහින දහසය පිළිබඳ මදක් විමසා බැලීම වැදගත් වනු ඇත. 

එම සිහින 16 පිළිවෙළින් ගත්කළ මෙසේය.

1. කළු ගොනුන් 4 දෙනෙක් රජ මිදුලට පැන තරගෙට ඇන ගන්නා විදිහට ඉද, පිරිස එකතු වූ කල ආපසු පැන දිවීම.
2. ගස් ලොකු වෙන්නට පෙර ගෙඩි හට ගැනීම
3. වැදූ විගසම එම වසු පැටියන්ගෙන් එළදෙනුන් කිරි බීම. 
4. පුරුදු ගොන්බාන, පුරුදු කරත්තය නොඇද නුපුරුදු කරත්තය ඇදගෙන යෑම. 
5. දෙපැත්තෙන්ම කටවල් දෙකක් තිබූ සතෙක් දෙපැත්තෙන්ම භක්‍ෂණය කිරීම. 
6. කහවනු ලක්ෂයක් වටිනා රන් තැටියකට හූනෙකු මූත්‍රා කිරීම.
7. මිනිසෙකු ලණුවක් අඹරන අතර, සිවල් දෙනක් එහි කෙළවර කෑම.
8.හිස් කළ ගෙඩි තිබියදී එය නොබලා පිරුණු කළවලටම තව තවත් ජලය පිරවීම.
9.පොකුණක සිවුපාවුන් බැස දිය බීවත්, දිය බොර නොවී දියට බැස කලඹන තැනම පිරිසුදු වීම. 
11. එක හැලියේ බත් තුන් විදිහකට ඉදීම.
සඳුන් අරටුවක් ගින්නෙන් දැවී අළු වීම.
12. වියළුන ලබු ගෙඩියක් වතුරට දැමූ කල දිය යටට යෑම.
13. පර්වතයක් දිය මතුපිට පා වී තිබීම.
14. රන් හංසයන්ට කපුටන් රජෙක් වීම.
15. කුඩා මැඩියෝ සර්පයන්ව එළවීමත්, සර්පයෝ මැඩියන්ට බියේ දිව යෑමත්.
16.දිවියෙක් පසුපස හරකෙක් එළවා ගොස්, ඌව මරාගෙන කෑම

මෙම සිහින 16 තුළ අන්තර්ගත වන්නේ ගැඹුරු අර්ථයන්ය. රටක සමාජයක පිරිහීම මින් ප්‍රධාන වශයෙන් කියවේ. මේවායේ අර්ථයෙන් කියවෙන දෑ මිනිස් ප්‍රජාව ක්‍රමක්‍රමයෙන් පිරිහීගෙන යන වර්තමානය තුළ සිදුවෙමින් පවතී. 
එදා කොසොල් රජතුමා දුටු සිහින එදාට බලපාන ඒවා නොව අදට බලපාන ඒවා බව බුදු හිමියෝ බුදු ඇසින් එදා අනාගතය බලා වදාළ සේක.
මෙම සිහින 16ම එකට සම්පිණ්ඩනය කොට බැලීමෙන් ප්‍රධාන කරුණු කිහිපයක් ඔස්සේ එය විකාශය වී ඇති බව පැහැදිලි වේ. අද කාලීන වශයෙන් සිදුවන සියලු ප්‍රශ්න ගැටලු මෙම සිහින 16 තුළ අන්තර්ගතය. ඒවා සිදුවන අයුරු දෑසින් බලාගෙන ඉන්නා කෙනෙකු සේ බුදු හිමියෝ බුද්ධ ඥානයෙන් අද සිදුවන සියලු දේවල් එදා මනාව දේශනා කළහ. 

යුක්තිය දහම නොපිටට පෙරළීම. 
ආයුෂ අඩු වීම. 
කටේ වරද නිසා නැති ප්‍රශ්න ඇති වීම. 
මවුපියන්ට වැඩිහිටියන්ට නොසැලකීම.
දුවා දරුවන් හිතුමතේට ක්‍රියා කිරීම හා ගුරු දෙගුරුන්ටද අවනත නොවීම.
සුදුසු අයට සුදුසු තැන අහිමි වී නුසුදුසු අයට එම ස්ථාන ලැබීම.
බොරුව, වංචාව තුළින් තවකෙකු අසරණ වීම සඳහා ක්‍රියා කිරීම.
පිරිමින්ට ආවේණික ක්‍රියා ගැහැනුන්ද කිරීම හා කිරීමට උත්සාහ කිරීම. 
දෙපැත්තෙන්ම පගා ගැනීම හා වාසි අතට නඩුහබ සිදු වීම. 
සිල්වතුන්ට, ගුණවතුන්ට පූජා සත්කාර නොකිරීමත්, වද හිංසා දීමත්, දුස්සීලයන්ට තැන දීමත් ආදිය සිදුවීම. 
නිවෙස් තුළ ස්වාමි භක්තිය නොකොට පරදාර සේවනය සිදුවීම. 
අයබදු ගැනීම ආදිය වැඩි වී ජනතාව කෑකෝ ගැසීම.
අපරාධ දූෂණ වැඩිවී ජනතාව කෑකෝ ගැසීම.
අපරාධ දූෂණ වැඩිවීම හේතුවෙන් දෙවියන් කෝප වී අව්ව වැස්ස නිසි කලට නොදී අනිසි කලට ඒවා ලැබී ජනතාවට වද පැමිණීම.
දුසිරිත්කම් ඇති ගිහි පැවිදි අය බිහිවී බුදු සසුන කෙලෙසීම.
මිල මුදල්වලට යටවී කළගුණ සැලකීම හා ගුණ ධර්ම නොදත් පිරිසක් සේ කටයුතු කිරීම. 
ජාතිය ක්‍රමක්‍රමයෙන් වැනසීමත්, ඇත්ත බොරුවවී බොරුව ඇත්ත වීම, මිසදිටුවන් ජය පැන් වීම.
ආගම ධර්මයට තැන නොදීම හා පහත් මිනිසුන් වැදගත් අයට ගැරහීම.
අඩු වයසින් විවාහ වීමත්, ගැහැනුන්ට මිනිසුන් යටත් වීමත්, රාගයෙන් ජීවිත පවා විනාශ කිරීම.
ගිහියන් විසින් කළ යුතු දේවල් පැවිද්දන් කිරීමත්, පැවිද්දන් විසින් කළ යුතු දේවල් ගිහියන් කිරීමත් ආදී වශයෙනි. 

මේ ආදී වශයෙන් මුළු සමාජ සංස්ථාවම පිරිහීමට බලපාන සියලු ප්‍රශ්න, ගැටලු එම සිහින තුළ අන්තර්ගතය. එය අද සිදුවන අයුරු ඇස්කන් තිබෙන කාට වුවද අවබෝධ කරගත හැකිය. එදා බුදුරජාණන් වහන්සේ පහදා දුන් මෙම සිහින 16 අද සිදුවන අයුරු අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. 

රටත්, සමාජයත්, ජනතාවත්, පිරිහීගෙන යන ප්‍රවණතාව අද ශීඝ්‍රයෙන් උත්සන්න වී ඇත. ජාති, ආගම්, කුලමල සේම දේශපාලනික වශයෙන්ද මිනිසුන් විරසකවී භේද බින්නතා ගොඩ නගාගෙන තිරිසන් සත්ත්වයන්ටත් අන්ත ආකාරයට පිරිහී තිබේ.
මෙම කරුණු දැක බලා කෙනෙකුට හෝ පිරිසකට ආවේගයක් ඇති නොවිය යුතුය. එයට හේතුව මෙම කරුණු තුන්කාලයම කැඩපතකින් මුහුණ බලන්නා සේ දැකිය හැකි උත්තමයෙකු දේශනා කර තිබීම හේතුවෙනි. එසේ නම් අප කළ යුත්තේ තනි තනිවම මෙම කරුණු අධ්‍යයනය කර තම තමන්ම සුචරිතවත් වීමය. 

එකිනෙකා තනි තනිව හැදෙන කල සියල්ලෝම හැදුනා වන්නේය. බුදු දහමේ අන්තර්ගත කරුණු ජාති, ආගම්, කුල,පක්ෂ භේදයකින් තොරව කාටත් පොදු වූවකි. කාල, දේශවලට සීමා නොවී සෑම කාලයකටම සදාතනික අයුරින් බලපාන එම උතුම් පරම සත්‍ය තව තවත් ගවේෂණය කර අප සෑම දෙනෙකුම හොඳ මිනිසුන් වීමට උත්සාහවත් විය යුතුය.

රටක සමාජයක ජීවත් වීමේදී අප කවුරුත් වගකීම්වලින් පිරිපුන්ව සිටින්නෙමු. එබැවින් අප සියලු දෙනාම වගකීමෙන් කටයුතු කිරීමට සිතට ගතයුතුය. 2013 වර්ෂය උදා වී මාස දෙකක්වත් ගත නොවූ මෙවැනි කාලයක සියලු දෙනාටම එම කාර්යය සඳහා යහපත් ප්‍රාර්ථනා ඇති කරගත හැකිය. එසේ ඇති කොට ගෙන මෙලොව ජීවිතය සාර්ථක කරගැනීමටත් නිවැරදිව කටයුතු කර තම තමන්ගෙන් ඉටු විය යුතු සේවාව ඉටු කිරීමටත් සිතට ගැනීම, කළ යුතු එකම ක්‍රියාදාමය වන්නේය.

මාස්පොත ශ්‍රී ගංගාරාම විහාරවාසී කොබෙයිගනේ පුබ්බිලිය ශ්‍රී සාරානන්ද පිරිවනේ ආචාර්ය ගලගෙදර රතන වංශ හිමි.