ණය සුරැකුම්පත්වල ආයෝජනය
අපි පසුගිය සති කිහිපයේදී ණයකර පිළිබඳව පාඨක ඔබට අවබෝධයක් ලබාදීමට උත්සාහ කළෙමු. මෙම සතියේදී පළ වන්නේ එහි අවසන් ලිපියයි.
ණයකරවල ලක්ෂණ
ණයකරවල ලක්ෂණ අනුව එකිනෙකට වෙනස් ණයකර වර්ග හඳුනාගත හැකි බව ණයකර වෙළෙඳ පොළ පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන විට පෙනී යන බව අපි පසුගිය සතියේදී කෙටියෙන් සාකච්ඡා කළෙමු. ඒ අනුව, ආරක්ෂිත ණයකර, අනාරක්ෂිත ණයකර, සහතික ණයකර, යටත් ණයකර, කැඳවිය හැකි ණයකර ආදී වශයෙන් විවිධ ණයකර වර්ග හඳුනා ගත්තෙමු.
එමෙන්ම, ලැබෙන පොලී අනුපාතිකය අනුව, කල්පිරීම අනුව සහ විවිධ මුහුණත අගයන් සඳහන් කරමින් සමාගම් විසින් ණයකර නිකුත් කරනු ලබන බවත් අපි විස්තර කළෙමු. ඒ අනුව, මෙම ණයකරවල දක්නට ලැබෙන විශේෂතා, තවත් ලක්ෂණ දැකිය හැකි බව මෙම ලිපියෙන් ඔබට පැහැදිලි වනු ඇත.
ණයකර නිකුතුවකට උදාහරණයක්
XYZ සමාගම, මුහුණත අගය රු.100/- ක් වන අවුරුදු පහකින් කල්පිරෙන නිදහස් කළහැකි ණයකර නිකුතුවක් වාර්ෂික පොලී අනුපාතය 10% ක් ලෙස නිකුත් කළ හැකිය. සමහර අවස්ථාවල ණයකර වර්ග දෙකක් වුවද, එකවර නිකුත්කළ හැකි අතර, එය A වර්ගය හා B වර්ගය වශයෙන් ණයකර වර්ග දෙකක් ලෙසින් නිකුත් කළ හැකිය. එය පහත පරිදි පෙන්වාදිය හැකිය.
• A වර්ගය - වාර්ෂික පොලී අනුපාතය 9% ක් වන, මුහුණත අගය රු.100/- ක් වන අවුරුදු පහකින් කල්පිරෙන නිදහස් කළහැකි ණයකරය. (පොලී ගෙවීම වාර්ෂිකව)
• B වර්ගය - වාර්ෂික පොලී අනුපාතය 8.75% ක් වන, මුහුණත අගය රු.100/- ක් වන අවුරුදු පහකින් කල්පිරෙන නිදහස් කළ හැකි ණයකරය. (පොලී ගෙවීම අර්ධ වාර්ෂිකව)
ණයකර සමග බැඳී පවතින අවදානම් සාධකය
ඕනෑම ආයෝජනයක අවදානමක්ද පවතින බව අප දන්නා කරුණකි. නමුත්, ආයෝජනයෙන් ආයෝජනයට අවදානම නමැති සාධකයද වෙනස් වෙයි. ණයකර අතරද අවදානම අඩු සහ අවදානම වැඩි ණයකර හඳුනාගත හැකිය. නම ඇසූ පමණින් අවදානම වැඩි ණයකරවල ආයෝජනය කිරීමට අයෝජකයන් පෙළඹෙන්නේ නැතැයි යන්න අපට හිතට නැගෙන අදහසකි. එහෙත් තත්ත්වය එසේ නොවේ. ණයකරවල ආයෝජනයේදී ආයෝජකයන් සැලකිල්ලට භාජනය කරනු ලබන්නේ අවදානම සාධකය පමණක් නොවේ. තවත් කරුණුද ඊට බලපාන බව ඒ පිළිබඳව වැඩිදුර කරනු ලබන අධ්‍යයනයකින් පැහැදිලිවනු ඇත.
විවිධ අවදානම් ස්වභාවයන්
පොලී අනුපාතික අවදානම (Interest rate risk)
අනෙකුත් සාධක ස්ථාවරව පවතින විට ණයකර මිල සහ වෙළෙඳ පොළ පොලී අනුපාතිකය අතර ඇත්තේ ඍණ සම්බන්ධතාවකි. වෙළෙඳ පොළ පොලී අනුපාතය ඉහළ යන විට ණයකරයේ මිල පහළ යන අතර, වෙළෙඳ පොළ පොලී අනුපාතය පහළ යනවිට ණයකරයේ මිල ඉහළ යනු ඇත. උදාහරණ ලෙස යම් ආයෝජකයෙකු වෙළෙඳ පොළ පොලී අනුපාතය ඉහළ අවස්ථාවක කල්පිරීමට ප්‍රථමයෙන් තම ණයකරය විකුණන්නේ නම්, තම ණයකරයේ පොලී අනුපාතය පහළ නිසා ප්‍රාග්ධන අලාභයක් සිදුවේ. එසේම වෙළෙඳ පොළ පොලිය පහළ අවස්ථාවක ආයෝජකයෙකු කල්පිරීමට ප්‍රථමයෙන් ණයකර අලෙවි කරන්නේ නම් ඔහුට ප්‍රාග්ධන ලාභයක් හිමිවේ. මෙම අවිනිශ්චිතතාව පොලී අනුපාතික අවදානම යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබයි.
ප්‍රතිආයෝජන අවදානම (Reinvestment risk)
දැනට ණයකරවල ආයෝජනය කර තිබෙන ආයෝජකයෙකුට ණයකර මත ලැබෙන පොලිය නැවත ආයෝජනය කළ හැකිය. එසේ නැවත ආයෝජනය කරන විට එම අවස්ථාවේ පවතින පොලී අනුපාතය ඔහු හෝ ඇය එම ණයකරවල මුල්වරට ආයෝජනය කරන අවස්ථාවේ පැවැති පොලියට වඩා අඩු හෝ වැඩි විය හැකිය. මෙම අවිනිශ්චිතතාව 'ප්‍රතිආයෝජන අවදානම' යනුවෙන් හඳුන්වයි.
පැහැර හැරීමේ අවදානම (Default risk)
පැහැර හැරීමේ අවදානම, ණය අවදානම ලෙසද සමහර අවස්ථාවල හඳුන්වනු ලබයි. ණයකර නිකුත් කරනු ලබන සමාගමට ණයකර වෙනුවෙන් ගෙවිය යුතු පොලිය සහ ආයෝජිත මුදල නියමිත වෙලාවට නැවත ආයෝජකයාට ගෙවීමට නොහැකි වුවහොත් එය පැහැර හැරීමේ අවදානම ලෙස හඳුන්වයි. මෙහිදී සාකච්ඡාවට ලක්වන අවදානම් ස්වභාවයන් අතරින් පැහැර හැරීමේ අවදානම පිළිබඳව ණයකරවල ආයෝජනය කිරීමට බලාපොරොත්තු වන ආයෝජකයෙකු විශේෂ අවධානයක් යොමු කළ යුතුය.
ණයකරවල ආයෝජනය කරන නිවැරදි ආයෝජකයෙකු නම් ණයකර නිකුත්කර ඇති සමාගමක පහත සඳහන් කරුණු පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වේ. එම කරුණු අතර සමාගමේ පසුගිය කාර්යසාධන තත්ත්වයන්, ඉපැයුම් සහ වත්කම් වර්ධනය, සමාගමේ ගෙවුම් ශේෂ ලේඛනයේ සඳහන් ආකාරයට වර්තමාන මූල්‍ය ශක්‍යතාවය, අවදානම් කළමානකරණ ප්‍රතිපත්ති, ණයකරයේ සම්බන්ධ ණය ගුණත්වය, පළපුරුද්ද හා දක්ෂතාව සහිත අධ්‍යක්ෂවරුන් සහ සමාගමේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කළමනාකාරීත්වය යනාදී කරුණු පිළිබඳ අවධානය යොමු කිරීම ඉතා ප්‍රයෝජනවත් වේ.
ද්‍රවශීලතා අවදානම (Liquidity risk)
ද්‍රවශීලතා අවදානම යනුවෙන් අදහස් වනුයේ ණයකර හිමියෙකුට අවශ්‍ය ඕනෑම වෙලාවක ණයකර අලෙවි කර නැවත මුදල් බවට පත් කරගැනීමේ හැකියාවයි. සලකා බලන ණයකරය කොටස් වෙළෙඳ පොළේ ලැයිස්තුගත කර ඇත්නම්, එවැනි ණයකර හිමියෙකුට අවශ්‍ය ඕනෑම අවස්ථාවක තම ණයකර ද්විතීයික වෙළෙඳ පොළ තුළින් විකුණාගෙන මුදල් බවට පත්කර ගැනීමට හැකි නිසා එවැනි ණයකරවල පවතින අවදානම අවම වේ.
සාංගමික ණයකර ආයෝජනයේ ප්‍රතිලාභ
සාංගමික ණයකර ආයෝජනයේදී සාමාන්‍ය කොටස්වල ආයෝජනය කරන්නන්ට ප්‍රතිලාභ ලබාගැනීමට හැකි ආකාරයෙන් ප්‍රතිලාභ නොලැබුණද ණයකරයේ කල්පිරීම තෙක් ස්ථාවර පොලී ආදායමක් උපයාගැනීමට හැකියාව ලැබෙයි. එමෙන්ම ණයකර කල්පිරීමට ප්‍රථමයෙන් අලෙවි කරන්නේ නම් වෙළෙඳ පොළ පොලී අනුපාතය මත ප්‍රාග්ධන ලාභ ලැබීමට හැකියාව ඇත. ණයකර ආයෝජනයේ ඇති විශේෂ ප්‍රතිලාභ පහත පරිදි පෙන්වා දිය හැකිය.
• බදු නිදහස් කිරීම්
ණයකරවල ආයෝජනය කරනු ලබන ආයෝජකයන්ට කොටස්වල ආයෝජනය කරන ආයෝජකයන්ට වඩා සමහර අවස්ථාවල විශේෂ වරප්‍රසාද හිමි වේ. ණයකර වෙළෙඳ පොළ ජනතාවට සමීප කිරීම, ජනප්‍රිය කිරීම සහ ජනතා ආකර්ෂණය වැඩි කිරීම සඳහා රජයයන් සහ නියාමන ආයතන එක්ව විවිධ පියවරයන් ගනු ලබයි. උදාහරණ ලෙස ශ්‍රී ලංකාවේ වර්තමාන බදු නීති හඳුන්වා දිය හැකිය. එනම් සමාගම් සහ තනි පුද්ගල ආයෝජකයන් විසින් වර්තමානයේදී සිදුකරනු ලබන සාංගමික ණයකර මත උපයනු ලබන පොලී ආදායම රඳවා ගැනීමේ බදුද ඇතුළුව සම්පූර්ණයෙන් නිදහස් කර තිබීම පෙන්වා දිය හැකිය.
• ආකර්ෂණීය පොලී අනුපාතයන්
සාංගමික ණයකරවල ආයෝජනය කරන ආයෝජකයන්ට ණයකර නිකුතු ආයතන විසින් ලබාදෙන සිත් ඇදගන්නා සුළු පොලී අනුපාතයන් මත ණයකර මිලදී ගැනීමට අවස්ථාව උදාවෙයි. වර්තමානයේදී කොළඹ කොටස් හුවමාරුවේ ලැයිස්තුගත කර ඇති ණයකර සඳහා ගෙවීමට එකඟ වී ඇති පොලී අනුපාතයන් 7% හා 20% අතර පරාසයක පැතිරී පවතී.
• ප්‍රාග්ධන ලාභ ලැබීමේ හැකියාව
ප්‍රාග්ධන ලාභ විශේෂයෙන් ලබාගත හැකි වන්නේ යම් ණයකර ආයෝජකයෙකු පරිණත වීමට පෙර එම ණයකර ද්විතීයික වෙළෙඳ පොළ හරහා විකිණීමට අපේක්ෂා කරයි නම් පමණි. මූල්‍ය වෙළෙඳ පොළ තුළ සිදුවන පොලී අනුපාත උච්චාවචනයන් අනුව ප්‍රාග්ධන ලාභ හෝ අලාභ ලැබීමට ඉඩ ඇත. ණයකරයේ පොලී අනුපාතය වෙළෙඳ පොළ පොලී අනුපාතයට වඩා අඩු වනවිට ආයෝජකයාට ණයකරය වැඩි පොලී අනුපාතයනට අලෙවි කළ හැකි නිසා ප්‍රාග්ධන ලාභ ලබාගත හැකිය. එසේම මතක තබාගත යුතු වැදගත් කරුණක් වනුයේ ණයකරය අලෙවි කරනු ලබන අවස්ථාව වනවිට ණයකරයේ පොලී අනුපාතය වෙළෙඳ පොළ පොලී අනුපාතයට වඩා පහළ නම් ප්‍රාග්ධන අලාභත් සිදුවීමට ඉඩකඩ පැවතීමය.
• ආයෝජනයෙන් ඉවත්වීමේ හැකියාව
කොටස් මිලදීගෙන ඕනෑ අවස්ථාවක විකිණීමට ආයෝජකයාට නැවත විකිණිය හැකි සේම ණයකරද කොටස් හුවමාරුවක ලැයිස්තුගත කර ඇත්නම් එවැනි ආයෝජකයන්ට ඕනෑම අවස්ථාවක එය ද්විතීයික වෙළෙඳ පොළ හරහා විකුණා ගැනීමට අවස්ථාව ඇත. ණයකර නැවත පහසුවෙන් නැවත මුදල් බවට පත්කර ගැනීමට ඇති හැකියාව ණයකර ආයෝජනයේදී ආයෝජකයාට ඇති විශේෂ වාසියකි.
• ඇපයක් ලෙස තැබීමේ හැකියාව
ණයකර ආයෝජනයේදී ආයෝජකයන්ට හිමිවන තවත් වාසියක් වනුයේ බැංකු ණයක් ලබාගැනීමේදී ණයකර ඇපයක් ලෙස තැබීමට ඇති හැකියාවයි.
සාංගමික ණය සුරැකුම්පත් ලැයිස්තුගත කිරීම
ආයෝජකයෙකු ණයකරවල ආයෝජනය කරන විට තමන් මිලදී ගන්නේ කුමන ආකාරයේ ලැයිස්තුගත ණයකරද යන්න දැනුවත් වී මිලදී ගැනීම ප්‍රයෝජනවත් වේ. කොළඹ කොටස් හුවමාරුවේ සාංගමික ණයකර ලැයිස්තුගත වන ආකාරය පහත පරිදි විස්තර කළ හැකිය. එනම් රාජ්‍ය ආයතනයක් හෝ පෞද්ගලික සමාගමක් වශයෙන් ණයකර ලැයිස්තු ගත කරන විට කොළඹ කොටස් හුවමාරුව වෙත ඉදිරිපත් කළ යුතු කොන්දේසි කිහිපයක් ඇත.
රාජ්‍ය ආයතනයක් හෝ සංස්ථාවක් නම්,
අ.) එවැනි ආයතනයක් විසින් කොන්දේසි විරහිත හා අවලංගු කළ නොහැකි සහතිකයක් පහත සඳහන් පාර්ශ්ව මගින් ලබාගත යුතුය.
ශ්‍රී ලංකා රජය හෝ ශ්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාව යටතේ ලියාපදිංචි ණය ඇගයීමේ ආයතනයකින් අවම වශයෙන් ලබාගත් A ශ්‍රේණියේ ඇගයීමක් සහිත ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් බලපත්‍ර ලබාදී ඇති බැංකුවක්,
ප්‍රාග්ධනය හා පොලිය නැවත ගෙවිමේ හැකියාව ඇති බවට කොළඹ කොටස් හුවමාරුවට පිළිගත හැකි අන්තර්ජාතික බහුපාර්ශ්වීය හෝ ද්වීපාර්ශ්වීය හෝ වෙනත් නියෝජිතායතනයකින් සහතිකයක් ලබා තිබීම,
හෝ
ආ.) ලැයිස්තුගත කරන්නා වූ ණය සුරැකුම්පත් සඳහා ශ්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවේ ලියාපදිංචි වී ඇති ණය ඇගයීමේ ආයතනයකින් ආයෝජන මට්ටමේ ඇගයීමක් ලබා තිබීම.
සමාගමක් නම්,
අ.) ලැයිස්තුගත කරන්නා වූ ණය සුරැකුම්පත් සඳහා අනිවාර්යය ඇගයීමක් ලබා තිබීම හෝ
ආ.) අදාළ ඇගයීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවේ ලියාපදිංචි ණය ඇගයිමේ ආයතනයකින් ඉහත සඳහන් ආයෝජන මට්ටමේ ඇගයීමට වඩා අවම වශයෙන් සුළු ප්‍රමාණයකින් හෝ වැඩි අගයක් ලබා තිබීම.
ණය සුරැකුම්පත් සඳහා ගනුදෙනු යන්ත්‍රය
ද්විතීයික වෙළෙඳ පොළේ එනම්, කොළඹ කොටස් හුවමාරුවේ ණයකර ගනුදෙනු කරන්නේ නම් ඒ සඳහා පවතින ගනුදෙනු ක්‍රමය මෙයින් අදහස් වේ. කොළඹ කොටස් හුවමාරුවේ සාමාන්‍ය කොටස් ගනුදෙනු වන ස්වයංක්‍රීය වෙළෙඳ ක්‍රමය (Automated Trading System-ATS) යටතේම සාංගමික ණයකරද ගනුදෙනු වෙයි. එසේ ගනුදෙනු වීමේදී කවුරුත් පොදුවේ පිළිගන්නා ක්‍රමවේදයක් තිබිය යුතුය. එය මිල - කාල ප්‍රමුඛතාව (Price Time Priority) යන්නෙන් හඳුන්වනු ලබයි.
මිල ප්‍රමුඛතාව (Price Priority)
ඉතා සරලව පැහැදිලි කරන්නේ නම්, යම් ණයකරයක් මිලදී ගත් ආයෝජකයන් පිරිසක් අතර නැවත එය ද්විතීයික වෙළෙඳ පොළේ විකිණීමට සහ මිලදී ගැනීමට ඇණවුම් ඉදිරිපත් කරමින් ආයෝජකයන් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිය හැකිය. විවිධ මිල ගණන් යටතේ ගැනුම් ඇණවුම් කිහිපයක්ද විවිධ මිල ගණන් යටතේ විකුණුම් ඇණවුම් කිහිපයක්ද ඉදිරිපත්ව තිබිය හැකිය. එවැනි අවස්ථාවක ගැනුම් ඇණවුම් අතරින් වැඩිම ගැනුම් මිල සහ විකුණුම් ඇණවුම් අතරින් අඩුම විකුණුම් මිල සඳහා අන් සැමටම වඩා ප්‍රමුඛතාව හිමි වේ.
කාල ප්‍රමුඛතාව ( Time Priority)
එය ඉතා සරලව පැහැදිලි කරන්නේ නම් ඉහත දැක්වූ අයුරින් ගැනුම් ඇණවුම් සහ විකුණුම් ඇණවුම් විශාල ප්‍රමාණයක් ඉදිරිපත් වී ඇති අවස්ථාවක ගැනුම් මිලත්, විකුණුම් මිලත් සමානව ඉදිරිපත් වී ඇත්නම් කලින් ඉදිරිපත් කළ ඇණවුම සඳහා අනෙකාට වඩා ප්‍රමුඛතාව හිමිවේ. මේ නිසා ස්වයංක්‍රීය වෙළෙඳ ක්‍රමය හරහා ද්විතීයික වෙළෙඳ පොළ තුළ කල්පිරිමට කලින් ආයෝජකයන් ණයකර අලෙවි කිරීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ නම් කාටත් සාධාරණ අයුරින් ණයකර ගනුදෙනු කිරීමට අවස්ථාව උදා වී ඇත.
ණය සුරැකුම්පත් සඳහා ගනුදෙනු පිරිවැය
සාමාන්‍ය කොටස් ගනුදෙනු සඳහා ආයෝජකයෙකු පිරිවැයක් දැරිය යුතු බව අප මීට පෙර ඉදිරිපත් කළ ලිපි මගින් ඔබව දැනුවත් කළෙමු. එසේම ද්විතීයික වෙළෙඳ පොළ තුළ සිදු කරන ණයකර ගනුදෙනු සඳහාද ආයෝජකයෙකු විසින් යම් පිරිවැයක් දැරිය යුතු වෙයි. එය පහත පරිදි විස්තර කළ හැකිය.
- ණයකර තැරැව්කාර සමාගම් සඳහා ආයෝජකයා වෙනුවෙන් ණයකර මිලදී ගැනීම හෝ විකිණීම වෙනුවෙන් තැරැව්කාර ගාස්තුවක් ගෙවීමට සිදුවන අතර, එය තැරැව්කරු සමග සාකච්ඡා කිරීමෙන් තීරණය කරගත හැකිය. (Negotiable)
- ගනුදෙනුවේ වටිනාකමින් 0.02% ක් ශ්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාව, කොළඹ කොටස් හුවමාරුව සහ මධ්‍යම තැන්පතු ක්‍රමයේ ගාස්තු වශයෙන් එම ආයතන තුන අතර සමසේ බෙදී යයි.
popular news
ඔබේ අදහස් එවන්න.
ඔබේ අදහස් සිංහලෙන්, ඉංග්රීසියෙන් හෝ සිංහල ශබ්ද ඉංග්රීසි අකුරෙන් ලියා එවන්න.
